Perska Alternatywa

Główne parametry pozwalające określić ogólny stan zdrowia kota.

Temperatura ciała kota dorosłego zdrowego:
38,0 Temperatura ciała kota dorosłego zdrowego: 38,0 °C – 39,3 °C
obniżona: poniżej 38,0 °C
gorączka: powyżej 39,3 °C

Temperatura ciała kota młodego zdrowego:
38,5 °C – 39,5 °C
obniżona: poniżej 38,0 °C
gorączka: powyżej 39,3 °C

Liczba oddechów na minutę: w spoczynku 20-30

Częstość uderzeń serca
kot zdrowy 80-120 na minutę
kot w szoku/wstrząsie powyżej 150 na minutę

Ilość oddawanego moczu: 70-200 ml/dzień
barwa jasnożółta, przejrzysta
Odczyn moczu (pH): 5,5-7

WYNIKI LABOLATORYJNE
Normy na podstawie "Veterinary Handbook"; Third edition, 1999

Uwaga: badania te powinno się przeprowadzić u zwierzęcia na czczo (czyli 10-12 godzin bez jedzenia; wodę może pić)
W zależności od podejrzenia wet zleca przeprowadzenie pewnych określonych badań charakterystycznych dla danego narządu. Ten zbiór badań nazywany jest profilami.
Badania biochemiczne
profil nerkowy : mocznik, kreatyninę, sód, potas
profil wątrobowy: ALT, AST, AP, bilirubina, GGT, kwasy żółciowe
profil trzustkowy : amylaza, lipaza, trypsyna, glukoza
profil sercowy: AST, ALT, LDH
profil tarczycowy: T3,T4
U zwierząt starych wykonuje się profil tzw. geriatryczny : AST, ALT, glukoza, mocznik, kreatynina, AP, wapń
Nieprawidłowości w składzie biochemicznym krwi pozwalają na postawienie właściwego rozpoznania.

Badania hematologiczne
Razem z badaniem biochemicznym zleca się tzw. badanie hematologiczne czyli elementów wchodzących w skład krwi. W badaniu tym możemy ocenić sprawność układu immunologicznego, krzepnięcia, układu czerwonokrwinkowego- odpowiedzialnego za nasze krążenie.
(przykladowe prawidłowe wyniki badań hematologicznych - załącznik).
Badanie moczu
Drugim ważnym badaniem laboratoryjnym jest badanie moczu w którym określa się:
Ciężar właściwy, odczyn, białko, glukoza, związki ketonowe, bilirubina, krew, nabłonki, wałeczki.

Dzięki badaniom krwi i moczu diagnozujemy choroby nerek, wątroby, tarczycy, trzustki, nowotwory, ropomacicze i wiele innych schorzeń.

Morfologia krwi kota
Wyniki referencyjne badani krwi wg układu SI dla kota:

- Erytrocyty: kot 6,5-10 10 do potęgi 12/l
- Hb: kot 4.96-9,31,17 mmol/l
- Ht: kot 0,24-0,45 l/l
- MCV: kot 39-55 fl
- MCH: kot 0,8-1,05 fmol
- MCHC: kot 18,6-22,32 mmol/l
- Leukocyty: kot 10-15 10 do 9/l
- Płytki: kot 100-400 10 do 9/l
- ALT: kot 20-107 U/l
- AST: kot 6-44 U/l
- amylaza: kot 433-1248 U/l
- białko całkowite: kot 60-80 g/l
- bilirubina całkowita: 0-6,8 pimikromol/l
- bilirubina związana: kot 0-1,7 mikromol/l
- chlorki: kot 101,5-118,4 mmol/l
- cholesterol: kot 2-5,2 mmol/l
- LDH: kot 161-1051 U/l
- dwutlenek węgla: kot 16-25 mmol/l
- ACP: kot 20-63 U/l
- AP: kot 23-107 U/l
- fosfor: 1,45-2,61 mmol/l
- GGT: kot do 5 U/l
- CK*: kot 49-688 U/l
- kreatynina: kot 88,4-159,1 mikromol/l
- kwas mlekowy: kot 1,11-8,33 mmol/l
- kwas moczowy: kot 0-0,11 mmol/l
- lipaza: kot 157-1715 U/l
- magnez: kot 0,86-1,31 mmol/l
- mocznik: kot 4,15-11,62 mmo/l
- potas: kot 4,1-5,6 mmol/l
- sód: kot 143,6-156,5 mmol/l
- triglicerydy: kot 0,2-1,8 mmol/l
- wapń: kot 2-3 mmol/l
- wodorowęglany: kot 20 mmol/l
- żelazo: kot 12,2-38,5 mikromol/l

* - CK (CPK) to kinaza fofsfokreatyninowa. Jest to wskaźnik uszkodzenia mięsni i rozpadu białek. Ponadto istnieje jeszcze frakcja sercowa czyli izoenzym CK MB (CK-MB) który dobrze wskazuje na uszkodzenia mięśnia sercowego np. po zawałach lub innych uszkodzeniach.
Rozbieżności wynikają z faktu, że różne laboratoria przyjmują różne normy lub jednostki miar oraz przyjmują różne granice błędu pomiaru.

Wartości prawidłowe parametrów krwi kota – wg. innego źródła

Hematologia
Hb - stężenie hemoglobiny [g/dl] ..................8 - 15
Hct- wskaźnik hematokrytowy [%] .......,,.... 25,8 - 41,8
RBC - liczba krwinek czerwonych [x10do 6 potęgi/ul] .............. 4,95 -10,53
WBC liczba krwinek białych [x10do 3potęgi/ul] ........ 3,8-19,0
MCV średnia objętość krwinki czerwonej [fl] ......... 36-50
MCH - średnia zawartość hemoglobiny w krwinkach czerwonych [pg] ........ 12,2 - 16,8
MCHC - średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej [g/dl] ............ 32,4 - 35,2
PLT - liczba płytek krwi [x10 do 3 potęgi/ul]……… 160 - 660 (inne źródła: 100-450)

Obraz krwinek białych
Zasadochłonne [%] ................. 0 – 2 (wskazany brak)
Kwasochłonne [%] .................. 0 - 12
Pałeczkowate [%] ................... 0 - 1
Segmentowane [%] ............... 34 -84
Limfocyty [%] ........................ 7 - 60
Monocyty [%] ......................... 0 - 5
OB. - opad krwinek [mm ......... 2 - 6

Oznaczenia biochemiczne w surowicy krwi
ALT - aminotransferaza alaninowa [U/l] ...............13 - 75
AST - aminotransferaza asparaginowa [U/l]............ 6 - 44
AP - fosfataza zasadowa [U/l] ............................. 3-61 (inne źródło: 23-107)
AMYL - amylaza [U/l] ........................................ 400 - 1590
GGTP gamma glutamylotranspeptydaza [U/l] .......... 0 - 5
ALB albuminy [g/dl] ............................................. 2,6 - 4,3
TPP białko całkowite ............................................ 6-8
Bilirubina [mg/dl] ................................................ 0 - 0,6
Mocznik [mg/dl] .................................................. 25-70
BUN (azot mocznika) mg/dl .................................. 12 - 33
Kreatynina[mg/dl] ................................................. 0,8 - 2,0
Glukoza[mg/dl] .................................................... 63-132
Fosfor [mg/dl] ....................................................... 2,9 - 7,7
Wapń[mg/dl] .......................................................... 9,3 - 11,7
Magnez [mg/dl] ...................................................... 2 - 3
Potas[Eq/l] ……………….....................................3,5 - 5,1
Sód [mEq/l] ......................................................... 151 - 161
Cholesterol [mg/dl] ............................................... 95 – 150

Wartości prawidłowe parametrów moczu kota
Badanie ogólne
Dobowa ilość[l] ............................ 0,04 - 0,25
Barwa ........................................... słomkowa lub intensywnie żółta
Przejrzystość ................................. przejrzysty
Gęstość względna[kg/l] ................ 1,030 - 1,090*)
Odczyn[pH] .................................. 5,5 - 7,5 (5,5-6,0)*)
Białko [mg/dl] .............................. <25
Hemoglobina ................................. brak
Bilirubina ..................................... brak
Urobilinogen................................ ilości śladowe (max.. 3,2 mg/dl)
Glukoza....................................... brak
Związki ketonowe......................... brak
Kreatynina[mg/dl]........................ 110 - 280
Chlorki[mEq/l]............................. 0-400
Magnez[mg/kg/24h]..................... 3
Azot mocznikowy[mg/kg/24h]..... 374 -1872

*) Mocz: prawidłowe pH zdrowego kota to 5,5-6,0. Wartości wyższe są dopuszczalne, jednak stwarzają realne zagrożenie wytrącania się złogów mineralnych i rozwoju bakterii.
Gęstość: wartości powyżej 1,050 [kg/l] traktuje się jako patologię; lekarze zalecają dopajanie kota.

UWAGA: Wyników badań nie interpretuje się jednostkowo, ale rozpatruje się je jako całość, biorąc m.in. pod uwagę:
(a) wartości innych parametrów
(b) schorzenia już zdiagnozowane i leczone oraz przebyte
(c) przyjmowane leki
(d) poprzednie wyniki badań.

Rozbieżności wielości referencyjnych wynikają z faktu, że różne laboratoria przyjmują różne normy lub jednostki miar oraz przyjmują różne granice błędu pomiaru.

Terminy podstawowe występujące w badaniach laboratoryjnych

Za opracowaniem: Lek.wet. Rafał Niziołek [link widoczny dla zalogowanych]

Morfologia
Jest to najczęściej wykonywane badanie krwi u zwierząt i u ludzi. Badanie to daje nam informacje o stanie nawodnienia, istniejącej anemii czy infekcji, możliwości krzepnięcia krwi oraz skuteczności układu immunologicznego. Badanie jest niezbędne dla zwierząt z występującą gorączką, wymiotami, biegunką, znacznym osłabieniem, bladością błon śluzowych czy brakiem apetytu. W przypadku planowanego zabiegu badanie to jest wręcz niezbędne, w szczególności ocena możliwości krzepnięcia krwi. Badanie morfologiczne składa się z kilkunastu elementów (niektóre aparaty do badania krwi dają nam nawet 18-20 parametrów).

RBC (erytrocyty, krwinki czerwone) - podstawowy element krwi, odpowiedzialny za przenoszenie tlenu z płuc do komórek. Niedobór może świadczyć o anemii, nadmiar krwinek jest również czasem niekorzystny i może wskazywać na chorobę płuc.

WBC (Krwinki białe, Leukocyty) - to krwinki odpowiedzialne za stan układu odpornościowego organizmu. Wzrost lub spadek tych wartości jest charakterystyczny dla infekcji lub pewnych innych schorzeń układu odpornościowego, np. białaczki.

HCT (Hematokryt) - informuje nas o procentowej zawartości erytrocytów (czerwonych ciałek krwi) w stosunku do całej objętości krwi. Z jego pomocą możemy ocenić stopień odwodnienia czy stwierdzenia anemii.

Hb (Hemoglobina) i MCHC (Średnia zawartość hemoglobiny w krwince) - umożliwiają ocenę zawartości podstawowego nośnika tlenu znajdującego się w krwinkach czerwonych.

GRANS i L/M (granulocyty monocytem limfocyty/monocyty) - są to różne rodzaje krwinek białych. Ich wzajemny stosunek wskazuje na możliwość występowania infekcji czy stanów zapalnych w organizmie.

EOS (eozynofile) - jest to bardzo specyficzny rodzaj krwinek białych aktywnych w szczególności w stanach alergicznych (np. astmie kotów) czy infekcjach pasożytniczych.

PLT lub TRO (płytki krwi lub trombocyty) - są wskaźnikiem efektywności układu krzepnięcia krwi, płytki krwi odpowiedzialne są za tworzenie skrzepów. Ma to szczególne znaczenie w przypadku zabiegów operacyjnych.

RETICS (retikulocyty) - to niedojrzałe krwinki czerwone. Wysoki poziom tych krwinek może wskazywać na stan zwany anemią regeneratywną.

Biochemia
W tej części przedstawione zostaną najczęściej wykonywane badania testy biochemiczne oceniające wydolność poszczególnych narządów, poziom elektrolitów, hormonów i innych. Szczególnego znaczenia mają tak zwane panele profilaktyczne u starszych zwierząt, pacjentów przed zabiegami operacyjnymi oraz u zwierząt z wymiotami, biegunką czy zatruciami toksycznymi. W przypadku pacjentów leczonych długotrwale (alergie, choroby serca, cukrzyca) służą monitowaniu wydolności narządu oraz ewentualnego wpływu stosowanych leków. Obecnie zaleca się wykonywanie profilaktycznych badań krwi u psów i kotów powyżej 6-7 roku życia i zawsze przed zabiegami w znieczuleniu ogólnym (niezależnie od wieku).

Albuminy - to białka krwi, które pomagają ocenić stopień uwodnienia organizmu, krwotoków oraz chorób wątroby, jelit i nerek. Bardzo ważny parametr w przypadku starszych pacjentów, szczególnie przed zabiegami operacyjnymi

ALT (aminotransferaza alaninowa) - jest bardzo ważnym wskaźnikiem funkcji wątroby, wzrost świadczyć może o uszkodzeniu tego narządu, nie pozwala stwierdzić przyczyn tego uszkodzenia.

Amylaza - to parametr diagnostyczny oceniający wydolność trzustki czy nerek. Wzrost może świadczyć o zapaleniu trzustki.

AP (fostataza alkaliczna) elevations may indicate liver damage, Cushing's disease, and active bone growth in young pets. This test is especially significant in cats.

ASPAT (amonitransferaza asparaginowa) - wzrost może wskazywać na choroby wątroby, serca, czy uszkodzenie mięśni szkieletowych.

Białko całkowite - wskazuje na stopień nawodnienia organizmu oraz umożliwia ocenę wydolności wątroby, nerek czy jest wskaźnikiem infekcji. Podobnie jak albuminy wykorzystywana w diagnostyce przedoperacyjnej u starszych pacjentów.

Bilirubina - wzrost może wskazywać na niewydolność wątroby lub choroby hemolityczne. Badanie to pomaga ocenić funkcjonowanie przewodów żółciowch oraz pewnych typów anemii.

Ca (wapń) - zmiany tego parametru nie są specyficzne. Moga wskazywać na obecność guzów nowotworowych, nadczynność przytarczyc, choroby nerek i niski poziom albumin.

Cholesterol - ten niezwykle ważny parametr diagnostyczny w medycynie człowieka, u zwierząt ma dużo mniejsze znaczenie, jest pomocniczym badaniem w diagnozowaniu niedoczynności tarczycy, chorób wątroby, nadczynności kory nadnerczy czy cukrzycy.

Cl (chlorki) - elektrolit ten pomocny jest w diagnozowaniu choroby Addisona oraz służy ocenie odwodnienia w przypadku wymiotów. Wzrost często świadczy o odwodnieniu.

GGT (gamma glutamylo transferaza) - jest kolejnym elementem diagnostyki wątroby, ważny parametr oceny terapii sterydowej.

Glukoza - to "cukier krwi". Wzrost poziomu tego parametru może być czynnikiem wskazującym na cukrzycę, niedobór może powodować drgawki, omdlenia czy śpiączkę. Niezwykle istotny parametr przy leczeniu pacjentów z cukrzycą.

K (potas) - to elektrolit tracony wraz z wymiotami, biegunką czy nadmiernym oddawaniem moczu. Wzrost poziomu potasu może świadczyć o niewydolności nerek, chorobie Addisona, odwodnieniu czy zatkaniu cewki moczowej. Wysoki poziom potasu może prowadzić do zaburzeń pracy serca, a nawet jego zatrzymania.

Kortyzol - jest hormonem, który służy do oceny funkcji nadnerczy - diagnozowanie choroby Cushinga czy choroby Addisona. Wówczas wykonuje się specyficzne rodzaje diagnostyki - test stymulacji ACH oraz test hamowania mała dawką deksametazonu.

Kreatynina - to parametr diagnostyczny funkcji nerek. Test ten pozwala rozróżnić czy mamy do czynienia z nerkopochodnym czy niezwiązanym z nerkami wzrostem poziomu mocznika.

Lipaza - to kolejny enzym (wraz z amylazą) wykorzystywany do diagnozowania chorób trzustki.

Mocznik - wskazuje na czynność nerek. Wzrost poziomu tego parametru zwany jest azotemii i może być wywołany schorzeniami wątroby, nerek, serca, zatkania cewki moczowej, wstrząsem czy odwodnieniem.

Na (sód) - badanie poziomu sodu umozliwia ocenę nawodnienia pacjenta, elektrolit ten tracony jest wraz z wymiotami, biegunką, w chorobach nerek czy chorobie Addisona.

P (fosfor) - wzrost poziomu fosforu często jest związany z chorobami nerek, nadczynnością tarczycy czy chorobami przebiegającymi z obfitym krwawieniem. Dodatkowo służy do diagnozowania chorób narządu ruchu (wraz z poziomem wapnia, AP).

T4 (tyroksyna) - to element tak zwanego panelu tarczycowego, wraz z frakcją wolną tyroksyny (fT4) oraz trójjodotyroniną (T3). Wykonanie tych badań jest szczególnie wskazane w przypadku diagnozowania schorzeń gruczołu tarczowego. Spadek poziomu wskazuje na niedoczynność tarczycy, wzrost to zazwyczaj nadczynność tarczycy szczególnie istotna u kotów.